Ειλεός

Είναι η αναστολή προώθησης και καθόδου του εντερικού περιεχομένου (στερεών, υγρών και αερίων)

Ο ειλεός μπορεί να είναι :

Μηχανικός ή δυναμικός (μηχανική απόφραξη του εντερικού σωλήνα)

Παραλυτικός ή αδυναμικός (αναστολή περισταλτικότητας λόγω παράλυσης του μυϊκού χιτώνα)

• Η απόφραξη μπορεί να περιγραφεί ως
  • Ανάλογα με το επίπεδο απόφραξης του πεπτικού σωλήνα
    • Υψηλή
    • Ενδιάμεση
    • Περιφερική
    • Χαμηλή
  • Ανάλογα με το βαθμό απόφραξης
    • Πλήρης (ο αυλός είναι πλήρως αποφραγμένος)
    • Ατελής ή μερική (υπάρχει στένωση του αυλού αλλά είναι δυνατή η διέλευση λίγου υγρού και αέρα)
  • Ανάλογα με τα αίτια της απόφραξης
    • Ενδοαυλικά
    • Τοιχωματικά
    • Εξωαυλικά

Απόφραξη λεπτού εντέρου

• Συμφύσεις (60%)
• Περισφιγμένες κήλες (15-20%)
• Νεοπλάσματα (15%)
• Σπανιότερα αίτια
  • Συστροφή
  • Ξένα σώματα
  • Εγκολεασμός
  • Ευμεγέθη τριχοπιλήματα
  • Ευμεγέθης χολόλιθος
  • Στενώσεις (μετακτινικές, φλεγμονώδεις)

Κλινική εικόνα

• Υψηλή απόφραξη
  • Έμετοι (τροφώδεις, χολώδεις, σπανίως κοπρανώδεις)
  • Πόνος (αίσθημα βάρους στο ανώτερο τμήμα της κοιλίας με απουσία διάτασης)
  • Επίσχεση αερίων και κοπράνων. Είναι δυνατόν το περισταλτικό κύμα να περάσει κάτω από κώλυμα και ο ασθενής αρχικά να αποβάλλει κόπρανα αλλά μετά όμως η επίσχεση είναι πλήρης
• Χαμηλή ή μέση απόφραξη
  • Πόνος (κωλικοειδής)
  • Έμετοι (τροφώδεις, χολώδεις, κοπρανώδεις)
• Ισχαιμική απόφραξη
  • Εικόνα καταπληξίας που εμφανίζεται στα αρχικά στάδια της απόφραξης
  • Πόνος (αρχικά κωλικοειδής, έπειτα έντονος, συνεχής, συνήθως πάνω από το επίπεδο της απόφραξης)
  • Ευρήματα περιτοναϊκού ερεθισμού (μυϊκή αντίσταση, παλίνδρομη ευαισθησία)
  • Έμετοι ή κενώσεις με στοιχεία αίματος ή αίμα
  • Εμφάνιση τοξικής εικόνας (πυρετός, ταχυκαρδία) λόγω απελευθέρωσης κυτταροκινών στην αιματική κυκλοφορία λόγω ισχαιμικής νέκρωσης του εντέρου. 

                       Θεραπεία

         Συντηρητική 

• Χειρουργική
  • Σε περιπτώσεις περισφιγμένης βουβωνοκήλης ή μηροκήλης η χειρουργική τομή γίνεται στην αντίστοιχη περιοχή.
  • Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις εκτελείται μέση υπερυποομφάλιο τομή , ελέγχεται το έντερο και ανευρίσκεται το αίτιο της απόφραξης.
  • Η θεραπεία είναι αιτιολογική
  • Εάν το έντερο δεν είναι βιώσιμο αφαιρείται
  • Ο έλεγχος της βιωσιμότητας του εντέρου γίνεται ελέγχοντας το χρώμα του εντέρου, τις σφύξεις των μεσεντέριων αγγείων και την περισταλτικότητά του καθώς και με τη βοήθεια Fluorescin (το βιώσιμο έντερο φθορίζει).
• Πρόγνωση
  • Όταν η απόφραξη χειρουργηθεί εντός 36 ωρών η θνητότητα περιορίζεται σε <10%, εάν χειρουργηθεί αργότερα η θνητότητα αυξάνεται>20% 

   Απόφραξη παχέος εντέρου

• Αποτελεί το 15% των περιπτώσεων
• Αίτια:
  • Ca παχέος εντέρου 65%
  • Εκκολπωμάτωση 20%
  • Συστροφή σιγμοειδούς και λιγότερο τυφλού 5%
  • Καλοήθεις όγκοι, φλεγμονώδεις νόσοι του παχέος εντέρου, κοπρόσταση, ιδιοπαθής εντερική παράλυση 10%
• Θεραπεία
  • Χειρουργική αντιμετώπιση
    • Αποσυμπίεση αποφραχθέντος εντέρου
    • Απομάκρυνση του αιτίου
  • Συντηρητική αγωγή προετοιμασίας
  • Χειρουργική
    • Βλάβη στο δεξιό ήμισυ και καλή κατάσταση του ασθενούς εφαρμόζουμε δεξιά κολεκτομή και ειλεοεγκάρσια αναστόμωση σε ένα χρόνο. Εφαρμόζουμε την παραπάνω αντιμετώπιση σε δύο χρόνους όταν η κατάσταση του ασθενούς δεν είναι καλή
    • Βλάβη στο αριστερό ήμισυ εφαρμόζουμε αριστερά κολεκτομή προς αφαίρεση της αιτίας και τελικοτελική αναστόμωση σε 1 ή 2 χρόνους
    • Συνήθως προτιμάται η επέμβαση Hartmann: Αφαίρεση του αιτίου, εκστόμωση του κεντρικού τμήματος και συρραφή του κολοβώματος
  • Πρόγνωση
    • Εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς, τη γενική του κατάσταση, το αίτιο της απόφραξης, την παρουσία ή όχι περιτονίτιδος.
    • Η θνητότητα κυμαίνεται μεταξύ 12-30%
  • Αίτια παραλυτικού ειλεού
    • Ενδοκοιλιακά
      • Φλεγμονές ενδοκοιλιακές (οξεία σκωληκοειδίτιδα, οξεία χολοκυστίτιδα)
      • Περιτονίτιδα (βακτηριακή ή χημική)
      • Εμβολή μεσεντερίου αρτηρίας
      • Θρόμβωση μεσεντερίου αρτηρίας και φλέβας
      • Μεγάλου βαθμού διάταση του στομάχου ή της ουροδόχου κύστεως
      • Αμβλύ τραύμα κοιλίας
    • Οπισθοπεριτοναϊκά
      • Φλεγμονές (αποστήματα, πυελονεφρίτιδα)
      • Λιθίαση των ουροφόρων οδών
      • Κατάγματα / θλάσεις σπονδυλικής στήλης
      • Κατάγματα πυέλου
      • Όγκοι, τραύματα, θλάσεις οπισθοπεριτοναϊκού χώρου
      • Συστροφή όρχεως, κακώσεις και στραγγαλισμός σπερματικού τόνου
    • Συστηματικά
      • Ουραιμία
      • Οξέωση / κετοναιμία
      • Υποκαλιαιμία / υπονατριαιμία
      • Φάρμακα γαγγλιοπληκτικά, αντιχολινεργικά, ψυχοφάρμακα
      • Σηψαιμία
      • Μηνιγγίτιδα
      • Πνευμονική εμβολή
      • Εμπύημα
      • Δηλητηρίαση από μόλυβδο
      • Πορφυρία (ιδιαίτερα οξεία διαλείπουσα)
    • Κλινική εικόνα
      • Προοδευτικά επιδεινούμενος μετεωρισμός της κοιλίας χωρίς κολικοειδή πόνο
      • Άλγος συνεχές μικρής εντάσεως (αίσθημα βάρους)
      • Έμετοι χολώδεις
      • Πλήρης αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων
      • Επικρουστικά ανευρίσκεται τυμπανικότητα
      • Κατά την ακρόαση υπάρχει εντερική σιγή με μεταλλικούς ήχους λόγω της παθητικής μετακίνησης υγρών.
        • Είναι δυνατόν κατά την ακρόαση να ακουστούν καρδιακοί ήχοι ή αναπνευστικό ψιθύρισμα.
        • Σε εντοπισμένο παραλυτικό ειλεό (π.χ. οξεία σκωληκοειδίτιδα ή οξεία παγκρεατίτιδα) το υπόλοιπο έντερο έχει φυσιολογικό περισταλτισμό.
      • Εργαστηριακός έλεγχος
        • Υδραερικά επίπεδα σε όλο το μήκος του λεπτού εντέρου.
        • Διάταση με αέρα και του παχέος εντέρου μέχρι το ορθό

• Θεραπεία

Συντηρητική αντιμετώπιση με χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών και ρινογαστρική αναρρόφηση

Διόρθωση μεταβολικών και ηλεκτρολυτικών διαταραχών και διακοπή φαρμάκων που προκαλούν πάρεση του εντέρου

Χειρουργική αντιμετώπιση στην περίπτωση που ο παραλυτικός ειλεός είναι αποτέλεσμα περιτονίτιδας για την αντιμετώπιση της σηπτικής εστίας.